Bước tiến dài của Việt Nam trong tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Trải qua quá trình 10 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, Cục Gìn giữ hòa bình (GGHB) Việt Nam, tiền thân là Trung tâm GGHB Việt Nam, đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng, hoàn thành xuất sắc vai trò, nhiệm vụ của mình, đóng góp vào việc thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước nói chung, công tác hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng nói riêng.

Sự phát triển của Cục GGHB Việt Nam gắn liền với những bước trưởng thành nhanh chóng của lực lượng mũ nồi xanh Việt Nam, với nhiều tấm gương quân nhân nỗ lực vượt qua khó khăn, thực hiện nhiệm vụ quốc tế cao cả, ngày càng vững vàng trên các cương vị công tác, cống hiến hết mình cho sứ mệnh chung. Hình ảnh người lính mũ nồi xanh Việt Nam tham gia GGHB, góp phần cải thiện cuộc sống cho người dân ở những đất nước châu Phi nghèo đói, chiến tranh đã trở thành nguồn cảm hứng, tạo hiệu ứng tích cực, có ý nghĩa giáo dục lý tưởng sống cao đẹp, trân trọng giá trị của hòa bình, tình yêu thương, trách nhiệm và chia sẻ với cộng đồng.

Mặc dù là lực lượng mới thành lập, làm nhiệm vụ quốc tế xa Tổ quốc, phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động GGHB Liên hợp quốc (LHQ) đã phát huy truyền thống của Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam “nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua”, có những đóng góp quan trọng vào nhiệm vụ tái thiết, duy trì hòa bình và hỗ trợ nhân đạo của LHQ, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam, của QĐND Việt Nam trên trường quốc tế; góp phần thiết thực vào việc giải quyết các vấn đề an ninh, bảo vệ hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới; tạo dựng môi trường quốc tế thuận lợi để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Các nữ quân nhân Đội Công binh Việt Nam với các em nhỏ ở khu vực Abyei.

Lực lượng Việt Nam tham gia hoạt động GGHB LHQ không ngừng phát triển về số lượng, với chất lượng và hiệu quả ngày càng được nâng cao. Từ 2 sĩ quan đầu tiên được triển khai vào năm 2014 tới Nam Sudan, đến nay, QĐND Việt Nam đã cử hơn 800 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp theo hình thức cá nhân và đơn vị tại các phái bộ ở Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi, khu vực Abyei và trụ sở LHQ. Bệnh viện dã chiến cấp 2 Việt Nam ở Nam Sudan đã trở thành địa chỉ chăm sóc sức khỏe uy tín, với những y, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, tận tụy, hết lòng vì người bệnh, tạo những dấu ấn đặc biệt tại địa bàn. Năm 2022, lần đầu tiên Việt Nam cử đội công binh tới khu vực Abyei-một địa bàn mới, tạo bước đột phá của Việt Nam trong tham gia sứ mệnh GGHB LHQ. Hai đội công binh lần lượt được triển khai tới khu vực Abyei đã và đang hoàn thành xuất sắc sứ mệnh, làm thay đổi diện mạo khu vực bị chiến tranh tàn phá, xứng đáng là những “sứ giả hòa bình”. Trong các cuộc kiểm tra đánh giá năng lực của phái bộ, các đơn vị Việt Nam đều đáp ứng tốt các tiêu chí và tiêu chuẩn của LHQ, đặc biệt có những tiêu chí được đánh giá ở mức xuất sắc.

Các sĩ quan QĐND Việt Nam đảm nhiệm nhiều vị trí khác nhau tại các phái bộ, trong đó có nhiều vị trí mới như: Sĩ quan hậu cần, sĩ quan quân lương, sĩ quan điều phối quân-dân sự, sĩ quan công binh công trình, sĩ quan truyền thông... Trong môi trường làm việc quốc tế, họ đã thể hiện được trình độ, năng lực chuyên môn tốt, một số đồng chí được LHQ đề nghị kéo dài nhiệm kỳ, nhận được giấy khen, thư khen của chỉ huy phái bộ và lãnh đạo LHQ.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại địa bàn, phát huy phẩm chất tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ, những người lính mũ nồi xanh Việt Nam đã xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người dân cũng như chính quyền địa phương, tạo được nhiều thiện cảm, sự tin yêu, biết ơn của họ thông qua các hoạt động hỗ trợ thiết thực giúp cải thiện đời sống của người dân như: Dạy học, hướng dẫn làm nông nghiệp, tặng quà, đóng bàn ghế học sinh, làm nhà, dựng lớp học, khoan giếng, tặng máy phát điện, khám bệnh và phát thuốc miễn phí...

Cách tiếp cận mới đầy tính nhân văn, nhân đạo vì cộng đồng của QĐND Việt Nam trong tham gia hoạt động GGHB LHQ được chỉ huy phái bộ và lãnh đạo LHQ ghi nhận như một mô hình tham khảo tốt, được ví như “luồng gió mới” trong hoạt động GGHB LHQ. Trong Sổ vàng của Đội Công binh Việt Nam, Thiếu tướng Benjamin Olufemi Sawyerr, Quyền Trưởng phái bộ kiêm Tư lệnh Phái bộ UNISFA đánh giá cao quan điểm tiếp cận với các cộng đồng người dân địa phương của Đội Công binh Việt Nam gắn liền với truyền thống và bản sắc quân đội “vì nhân dân” của QĐND Việt Nam. Theo Thiếu tướng Sawyerr, đây là hoạt động vì cộng đồng mà tất cả các nước cử quân đều nên làm theo vì nó thực sự rất ý nghĩa.

Là cơ quan tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về tham gia hoạt động GGHB LHQ, trực tiếp chỉ đạo, điều hành lực lượng QĐND Việt Nam tham gia hoạt động này, Cục GGHB Việt Nam đã kịp thời có những đề xuất sát yêu cầu, thực tiễn nhiệm vụ để phát triển lực lượng không ngừng lớn mạnh, cùng nhiều biện pháp, sáng kiến thúc đẩy sự tham gia hiệu quả của Việt Nam vào hoạt động GGHB LHQ. Việt Nam luôn hướng tới đáp ứng các mục tiêu quan trọng của LHQ trong quá trình tham gia sứ mệnh GGHB, trong đó có việc bảo đảm tỷ lệ nữ quân nhân cao, vượt sự trông đợi của LHQ. Những tiến bộ đạt được của Việt Nam trong thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào sứ mệnh GGHB LHQ cũng như hợp tác toàn cầu thực hiện Chương trình nghị sự về phụ nữ, hòa bình và an ninh trong hoạt động GGHB LHQ được các nước và tổ chức quốc tế đánh giá cao. 

Đội Công binh Việt Nam tặng nhà tình nghĩa cho người dân Abyei. Ảnh do Đội Công binh số 1 Việt Nam cung cấp

Cục GGHB Việt Nam đã phối hợp hiệu quả với các cơ quan, đơn vị trong toàn quân làm tốt công tác chuẩn bị nhân sự đạt chất lượng cao để tham gia hoạt động GGHB LHQ, tạo nguồn cán bộ đáp ứng đủ những điều kiện để ứng tuyển vào các vị trí không chỉ ở trụ sở LHQ mà hướng tới ứng tuyển những vị trí chỉ huy cấp cao ở sở chỉ huy phái bộ, tạo tiền đề quan trọng để Việt Nam có vai trò ở cơ quan cấp chiến lược về GGHB của LHQ, tham gia vào công việc hoạch định chính sách chung về GGHB, từ đó tham gia sâu rộng hơn vào lĩnh vực này.

Trong quá trình tham gia hoạt động GGHB LHQ, Việt Nam luôn nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ nhiệt tình, quý báu của các đối tác, bạn bè trong khu vực và trên thế giới thông qua các cơ chế hợp tác song phương, đa phương, góp phần nâng cao năng lực tham gia hoạt động GGHB của Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực GGHB. Việt Nam đã ký 12 bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực GGHB với LHQ, Liên minh châu Âu và các nước đối tác; đồng chủ trì tổ chức nhiều khóa huấn luyện quốc tế về GGHB, hướng tới trở thành trung tâm huấn luyện GGHB đẳng cấp khu vực và quốc tế, tổ chức thành công các cuộc diễn tập đa phương, song phương quy mô lớn, chủ trì các hội nghị quốc tế về GGHB...

Trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, cạnh tranh địa chính trị và xung đột gia tăng, sứ mệnh GGHB LHQ ngày càng đối mặt với nhiều thách thức, đòi hỏi lực lượng của các nước cử quân phải đáp ứng những yêu cầu nhiệm vụ cao hơn. Đảng ủy, chỉ huy Cục GGHB Việt Nam xác định nhiệm vụ của Cục GGHB Việt Nam vì thế sẽ ngày càng nặng nề, đòi hỏi toàn bộ cán bộ, sĩ quan của đơn vị phải đoàn kết, phát huy trí tuệ tập thể, nỗ lực không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao trình độ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Theo đó, Cục GGHB Việt Nam tiếp tục quản lý, chỉ huy, điều hành các lực lượng triển khai thực hiện nhiệm vụ tại các phái bộ bảo đảm tuyệt đối an toàn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; hoàn thiện Hồ sơ lập đề nghị xây dựng Luật về tham gia lực lượng GGHB LHQ. Nghiên cứu, tham mưu, đề xuất về việc mở rộng địa bàn, phạm vi và lực lượng tham gia hoạt động GGHB LHQ, trước mắt là ứng thi vào vị trí Chỉ huy trưởng Lực lượng Quân cảnh của phái bộ; nghiên cứu khả năng triển khai chó nghiệp vụ để bảo vệ doanh trại các đơn vị của Việt Nam tại địa bàn; tiếp tục tạo nguồn các ứng viên có đủ trình độ, năng lực để ứng thi vào các vị trí tại trụ sở LHQ và sở chỉ huy các phái bộ; tăng cường hợp tác quốc tế về GGHB LHQ...

10 năm là quãng thời gian không dài, nhưng có thể khẳng định Việt Nam đã đạt được bước tiến dài trong tham gia hoạt động GGHB LHQ. Những thành tựu và kết quả đạt được sẽ tạo nền tảng và động lực mạnh mẽ để Cục GGHB Việt Nam lãnh đạo, chỉ đạo thành công hoạt động của lực lượng mũ nồi xanh Việt Nam, tiếp tục thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Quân đội giao phó, xứng đáng là lực lượng tiên phong của QĐND Việt Nam tham gia sứ mệnh quốc tế, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trên thế giới.

Đại tá PHẠM MẠNH THẮNG, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam